By Mathieson, On “မှန်ရာကို သစ္စာဆိုမည် ICJ ဆီ” (စာအုပ်မိတ်ဆက်)
Post By Zaw Htet Oo, On July 23, 2020
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိထင်သာမြင်သာအရှိဆုံးရင်ဆိုင်နေရတဲ့ စိန်ခေါ်ချက်က ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာကွယ် တားဆီးနိုင်ရေး ဖြစ်တယ်လို့ မှတ်ယူနိုင်ပါတယ်။ ဒါဟာ တကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ဘုံရင်ဆိုင်နေရတဲ့ စိန်ခေါ် ချက်တရပ်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံအတွက် ပြဿနာအသစ်တရပ်ပေါ်ပေါက်လာသလို တဖက် မှာလည်း အပြီးတိုင်မဖြေရှင်းနိုင်သေးတဲ့ ကိစ္စရပ်ပေါင်းများစွာ ရှိနေပါသေးတယ်။ အဲ့ဒီထဲကမှ နိုင်ငံတကာရပ်ဝန်းအထိ ရောက်ရှိနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပြဿနာတရပ်ကတော့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး(ICJ)က အမှုကိစ္စပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၁ ရက်နေ့မှာ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံကို အပြည်ပြည်ဆိုင် ရာတရားရုံးမှာ အမှုဖွင့် တရားစွဲဆို ခဲ့ပါတယ်။ စွဲချက်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ဘင်္ဂါလီ(ရိုဟင်ဂျာ) မွတ်စလင်တွေ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်ခံရမှုအပေါ် တားဆီးဖို့၊ အပြစ်ပေးအရေးယူဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အချက်နဲ့ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်အထိ တရားရင်ဆိုင်ရေးရဲ့ နောက်ဆက်တွဲကိစ္စတွေ မပြီးပြတ်သေးပဲ ဆက်လက်ဖြေရှင်း နေရ တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ယခုတင်ပြမယ့် စာစုကတော့ အဆိုပါကိစ္စရပ်အပေါ် လေ့လာကြတဲ့အခါမှာ အကိုးအကားပြုနိုင်တဲ့၊ အချက်အလက်အချို့ ဖြည့်စွမ်း ပေးနိုင်တဲ့ စာအုပ်တအုပ်ကို မိတ်ဆက်ဖော်ပြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
IBEC ဆရာတော် ဒေါက်တာအရှင်သောဘိတ ရေးသားပြုစုထားတဲ့ “မှန်ရာကို သစ္စာဆိုမည် ICJ ဆီ” စာအုပ်က နိုင်ငံတကာရပ်ဝန်းမှာ ထိလွယ်ရှလွယ်ဖြစ်နေတဲ့ မြန်မာ့အရေးအပေါ် လေ့လာနေသူတွေအတွက် အရင်းတည် ဆွေးနွေးစရာ အချက်အချို့ကို ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒီစာအုပ်ထဲက အကြောင်းအရာစုဖွဲ့မှုပုံစံက ပညာရပ်ဆိုင်ရာ အယူအဆတွေနဲ့ အချေအတင်ဆွေးနွေးထားတဲ့ စာတမ်းမျိုးမဟုတ်ဘဲ ခရီးသွားမှတ်တမ်းဆန်ဆန် ပြုစုထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံးဆိုက်ရာ နယ်သာလန်နိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေတွေ၊ ဆရာတော် ဒေါက်တာအရှင်သောဘိတရဲ့ နိုင်ငံတကာမှာ ဗုဒ္ဓယဉ်ကျေးမှုလုပ်ငန်းဆောင်တာဆောင်ရွက်နေမှုအခြေအနေ တွေ၊ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဦးဆောင်လာတဲ့ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရဲ့ တရားရင်ဆိုင်မှုကို သွားရောက် ဝန်းရံပေးတဲ့အခြေအနေတွေ၊အကြံပြုချက်တွေကို မှတ်တမ်းဆန်ဆန် ပြုစုထားတာမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာ့ အရေး လေ့လာသူတွေအဖို့ ဒီစာအုပ်ကို ဖတ်ရှုသင့်တဲ့ အကြောင်းအရင်းသုံးချက်ရှိပါတယ်။
ပထမအချက်က သတင်းအချက်အလက်ဖြည့်စွမ်းပေးနိုင်မှု ဖြစ်ပါတယ်။ ICJ မှာ တရားရင်ဆိုင်ခဲ့ရတဲ့ မြန်မာ အစိုးရရဲ့ အခြေအနေတွေအပေါ် မှတ်တမ်းမှတ်ရာ ပြုထားတဲ့ စာအုပ်စာတမ်းအထောက်အထားမျိုးက အနည်း အကျဉ်းပဲ ရှိနေချိန်မှာ ဒီစာအုပ်ကနေတဆင့် အကြောင်းအရာမှတ်တမ်းအချို့ကို လေ့လာနိုင်ပါတယ်။ မြန်မာ ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့နဲ့ စာရေးသူတို့အကြား ပြောဆိုဆွေးနွေးခဲ့တာတွေကို ဖော်ပြထားချက်တွေကလည်း အထောက်အထား မှတ်တမ်းသဖွယ် ဖြစ်ပါတယ်။ အမှုကိစ္စမှာ ပါဝင်ပတ်သက်ကြတဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်း တွေနဲ့ ၎င်းတို့ရဲ့ ထုတ်ပြန်ရပ်တည်ချက်တွေကိုလည်း တစုတစည်းတည်း ဖော်ပြပေးထားပါတယ်။ လေ့လာသူ တွေအဖို့ အထောက်အထားပြုစရာ အကြောင်းအရာအချို့ကို ဒီစာအုပ်ကနေတဆင့် ဖြည့်စွမ်းပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါ တယ်။
ဒုတိယအချက်ကတော့ ICJ ကိစ္စအပေါ် မြန်မာ့လူအဖွဲ့အစည်းအတွင်းက အစုအဖွဲ့တခုရဲ့ စိတ်ဓာတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်အဖြေရှာမှုပုံစံတစိတ်တပိုင်း ကို လေ့လာနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိလွယ်ရှလွယ်တဲ့၊ နိုင်ငံတကာစာမျက်နှာ အထိ ရောက်ရှိနေတဲ့ လူမျိုးရေးကိစ္စအပေါ် ထင်ရှားတဲ့ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တယောက်ရဲ့ အမြင်နဲ့ ရပ်တည် ချက်တွေကို တွေ့ရှိလေ့လာနိုင်ပါတယ်။ ICJ အမှုကိစ္စနဲ့ ရုံးတော်က မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်ချမှတ်ထားတဲ့ ကြားဖြတ် အစီအမံတွေအပေါ် စာရေးသူရဲ့ အမြင်သဘောထားမှတ်ချက်တွေကလည်း ဆင်ခြင်စရာဖြစ်ပါတယ်။ တရားရုံးရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေက မြန်မာနိုင်ငံအတွက် မမျှတဘဲ တဖက်အဖွဲ့အစည်း၊ နိုင်ငံတွေအပေါ် ဘက်လိုက်ဆုံးဖြတ် ထားတယ်ဆိုတဲ့ မှတ်ချက်ပြုမှုမျိုးကို စာရေးသူက ဆွေးနွေးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
နောက်ဆုံးအချက်ကတော့ ဒီစာအုပ်ရဲ့ စုစည်းဖော်ပြချက်တွေကနေတဆင့် ပြည်သူတွေအကြားမှာ ICJ အမှုကိစ္စ အပေါ် အချက်အလက်အခြေပြု ဆွေးနွေးအဖြေရှာမှု တွေ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ အငြင်းပွားဖွယ် ရာ ယူဆချက်တွေ၊ သမိုင်းမှတ်တမ်းတွေအကြား ထိလွယ်ရှလွယ်တဲ့ လူမျိုးရေးပြဿနာကို ချဉ်းကပ်တဲ့အခါမှာ နိုင်ငံအတွင်းက အစုအဖွဲ့တွေအကြား ကျေကျေလည်လည်ဆွေးနွေးအဖြေရှာနိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။ ယခုစာအုပ် အတွင်းက မှတ်တမ်းမှတ်ရာ၊ အကြောင်းအရာဖော်ပြချက်တွေကလည်း ထည့်သွင်းဆွေးနွေးစရာတွေ အကိုးအကားတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရှိရင်းစွဲ ပြဿနာတွေအနက် နိုင်ငံတကာရှေတန်းကို ရောက်ရှိနေတဲ့ ဘင်္ဂါလီ(ရိုဟင်ဂျာ) အရေးကိစ္စက ဆက်လက်အာရုံစိုက်ရမယ့် စိန်ခေါ်ချက်တရပ်ဖြစ်ပါတယ်။ အစိုးရအဆင့်မှာ သာမဟုတ်ဘဲ ပြည်သူတွေအကြားမှာပါ ဆွေးနွေးအဖြေရှာနိုင်ဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။ ဒီလိုအဖြေရှာတဲ့ အခါမှာလည်း အချက်အလက် အထောက်အပံ့ဖြစ်စရာ မှတ်တမ်းမှတ်ရာမျိုး၊ ရှုထောင့်မတူညီတဲ့ သုံးသပ် ဆွေးနွေးချက်မျိုး အားကောင်းဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ ယခုစာအုပ်ပါ အကြောင်းအရာတွေက အဆိုပါ စိန်ခေါ်ချက် ပြဿနာကို အဖြေရှာကြတဲ့အခါမှာ အထောက်အထားပြုစရာ ဆွေးနွေးချက်တွေကို ဖြည့်စွမ်းပေး နိုင်မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
မှတ်ချက် – ယခုစာအုပ်တွင် ဆရာတော်က ဘင်္ဂါလီ(ရိုဟင်ဂျာ) ဟု သုံးစွဲပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တည်ဆဲအစိုးရအဖွဲ့နှင့် မီဒီယာများက ဘင်္ဂါလီဟု သုံးစွဲပါသည်။
ဆက်စပ် ဆောင်းပါးများ
By Mathieson, On